Cần hỗ trợ để chẻ nhỏ Petrolimex chống độc quyền

Ngày 27/9, trao đổi với báo chí, luật sư Trần Hữu Huỳnh khẳng định: "Chúng ta đừng để Petrolimex gần như độc quyền về kinh doanh xăng dầu, phải “chẻ” Petrolimex ra. Ban đầu Nhà nước có thể có các chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhưng sau đó sẽ để các doanh nghiệp tự lớn mạnh, mở rộng hoạt động và cạnh tranh".
Theo luật sư Trần Hữu Huỳnh thì trước khi để cho doanh nghiệp quyền tự quyết giá xăng dầu thì trước hết phải phi tập trung hóa Petrolimex. Hiện tập đoàn này quá to. Nếu chúng ta cho quyền tự quyết về giá cho doanh nghiệp thì quản lý của Nhà nước kiểu gì cũng không hiệu quả.
Nhà nước sẽ không thể nào giám sát, kiểm tra được sự thống lĩnh của doanh nghiệp đã có trên thị trường. Lỗi này không phải do Nhà nước mà do sự thống lĩnh doanh nghiệp mà ra.
Có nghĩa cần "chẻ" Petrolimex ra làm vài doanh nghiệp có thị phần như nhau, đừng để một Petrolimex với thị phần xăng dầu chiếm tới 50-60% như vậy.
Giống như viễn thông, các ông lớn như Mobifone, Vinaphone, Viettel... mỗi doanh nghiệp có một thị phần ngang nhau thì lúc đó giá sẽ tự nhiên có sự cạnh tranh. 
Thị trường viễn thông đã cho thấy bài học rất rõ, giá viễn thông của Việt Nam hiện rất cạnh tranh và rẻ vô cùng, nông dân cũng có thể dùng điện thoại thoải mái.
Ông cho biết: "Tôi cho thị trường xăng dầu của Việt Nam cũng hoàn toàn có thể cạnh tranh, giá lên xuống theo giá thị trường nếu chúng ta mạnh dạn cải tổ".
Luật sư chia sẻ thêm: "Chúng ta chỉ cần vài doanh nghiệp lớn nhập khẩu với hàng trăm cửa hàng trực thuộc vài doanh nghiệp lớn như thế. Cứ để giá xăng dầu lên xuống theo thị trường. Doanh nghiệp nào nhập hàng rẻ hơn thì bán rẻ hơn. Nhà nước chỉ kiểm tra, can thiệp đúng việc của Nhà nước, còn để doanh nghiệp tự cạnh tranh, doanh nghiệp nào giỏi thì sống, kém thì chết".
Theo lời ông thì với cơ chế như thế buộc doanh nghiệp phải quản lý tốt để tự cạnh tranh. "Chúng ta đừng để Petrolimex gần như độc quyền về kinh doanh xăng dầu, phải “chẻ” Petrolimex ra.
Ban đầu Nhà nước có thể có các chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhưng sau đó sẽ để các doanh nghiệp tự lớn mạnh, mở rộng hoạt động và cạnh tranh", ông nhận định. 
Niềm tin nhân dân
Theo quy định hiện hành, trong cơ cấu tính giá xăng dầu, doanh nghiệp được hưởng lợi nhuận định mức 300 đồng/lít.
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nhận xét, về bản chất, nghị định mới không có gì thay đổi lớn so với hiện hành khi để biên độ định giá của doanh nghiệp là từ 0-5%.
Theo ông Long, việc bỏ khoản lợi nhuận định mức hoặc giảm lợi nhuận định mức xuống là cần thiết, vì nếu để như hiện nay, vô tình Nhà nước đã giúp doanh nghiệp xăng dầu thu một khoản lợi nhuận quá lớn. 
Theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, cách điều hành giá xăng dầu của liên bộ Tài chính - Công Thương đối với doanh nghiệp cũng chưa tạo niềm tin cho xã hội, vẫn theo kiểu lưỡng tính.
Nếu tiếp tục để cho doanh nghiệp xăng dầu tự định giá sẽ là sai lầm lớn vì trái với quy luật quản lý giá trong kinh tế thị trường với một ngành như xăng dầu. Không thể ra một nghị định mà thuận lợi chỉ thuộc về doanh nghiệp 26/9 và cơ quan nhà nước, còn thiệt hại thì người dân phải chịu.
Cùng quan điểm này, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, hiện Nhà nước vẫn chưa đủ năng lực để kiểm soát nguyên tắc tính giá xăng dầu của doanh nghiệp.
Do vậy, nếu Nhà nước tiếp tục để cho doanh nghiệp xăng dầu tự định giá dù biên độ hẹp cũng sẽ rất nguy hại. Doanh nghiệp xăng dầu đang thống lĩnh thị trường họ sẽ làm mọi cách để tính giá có lợi cho doanh nghiệp và đưa lại lợi nhuận mà Nhà nước khó "cầm cương" được.
Bộ Công thương tăng quyền tự do tăng giá cho Petrolimex
Ngày 27/9, Phó tổng giám đốc Petrlimex vừa tỏ ý hờn dỗi vì dư luận đòi minh bạch, giải trình lỗ lãi và "dọa" sẽ rút vốn khỏi xăng dầu thì Bộ Công thương đã trấn an bằng viễn cảnh được tăng giá như điện.
Theo nội dung của dự thảo của bộ, giá cơ sở để làm căn cứ điều chỉnh giá bán xăng dầu trong nước vẫn được tính gồm giá thế giới cộng thuế phí, quỹ bình ổn và 300 đồng/lít lợi nhuận định mức cho doanh nghiệp.
Nếu giá cơ sở được quyền tăng vượt 5-8%, dự thảo mới cho phép doanh nghiệp sẽ chỉ phải gửi phương án điều chỉnh giá đến cơ quan chức năng trước thời điểm điều chỉnh giá hai ngày. 
Nếu cơ quan nhà nước không trả lời, hoặc văn bản trả lời không đúng nguyên tắc quản lý giá bán xăng dầu thì thương nhân đầu mối vẫn được quyền tăng giá 5%.
Nếu sau hai ngày từ khi thương nhân tự tăng giá 40% mà Bộ Tài chính chưa quyết định xả quỹ bình ổn, thương nhân được quyền tăng giá nốt phần còn lại.
Nếu dự thảo nghị định này được thông qua, Petrolimex sẽ lợi đơn lợi kép. (Đất Việt 28/9, mục kinh tế, tác giả Ngân Giang)